3. Mansiyon, (Kadıköy, Hasanpaşa: Yaş Alanlar Kulübü ve Konaklama Birimi), Sosyal Merkezler Mimari Proje Yarışması

İstanbul’un Kadiköy ilçesinde yaş alanlar kulübü ve konaklama tesisi sosyal hizmetler binası önerimizde sürdürülebilir esnek kent ölçeği ile uyumlu, tarihi ahşap yapı ile kent arası geçişi sağlayan, geçmişi bugün ile yorumlayan tasarım anlayışı üzerine projemizi tasarladık. Kazanımlar: Her projeye daha fazla odaklanmamız, tasarımın önemli noktalarının daha çok geliştirilmesi ve vurgulanması gerektiği yarışma sonrası anlaşılmıştır.

Metropoliten kentlerin gün geçtikte artan yoğunluğu ve hareketliliği, yalnızca kentlerin fiziksel özelliklerini değil aynı zamanda toplumsal niteliklerini de önemli ölçüde etkilemektedir. Farklı etnik kökenlerden, sosyo-ekonomik yapıdan, farklı yaş gruplarından, fizyolojiden ve psikolojiden oluşan toplumun her bireyinin ayrı ayrı yaşam standartlarının geliştirilmesi giderek zorlaşmaktadır. Kentsel yaşam koşulları, özellikle de toplumun dezavantajlı kesimleri (engelli, yaşlı, çocuk… vb.) için daha sorunlu hale dönüşmektedir. Bu yüzden, toplumun her bireyinin temel ihtiyaçlarını karşılamak, yaşam kültürünün iyileştirilmek ve geliştirilmek, bilhassa dezavantajlı kesim için, bir zorunluluk haline gelmektedir.

Mimarî açıdan bu sorunun çözülmesi için birlikte yaşam kültürünün geliştiği, tüm farklılıkları gözeten, demokratik toplum yaşamının desteklendiği, yaşam kalitesini artıran, ekolojik odaklı, sürdürülebilir kamusal mekânların artırılması gerektiği öngörülmektedir. Özellikle de salgın sürecinde kapalı mekânlarda yaşama zorunluluğu bunu açık bir biçimde göstermiştir (Salgın süreci aynı zamanda dezavantajlı kesimin bakış açısıyla görmeyi ve bu şekilde bu bireylerin ihtiyaçlarına karşı duyarlılığı daha da artırmıştır). Bundan dolayı üretime dayalı, sosyal etkileşimi artıran kamusal alanların gelişimine yönelik farklı çalışmalarda, farklı uygulamalar ve yaklaşımlar geliştirilmektedir. Bu çalışmada da proje konusu, alanının bulunduğu konum ve kısıtlamaları etkin kamusal alan kullanımı anlayışının izlenmesine yönlendirmiştir.

Çalışma konusu; Yaş Alanlar Kulübü, çevre ile anlamlı ve kalıcı etkileşim arzusunda olan ileri yaşlardaki bireyleri hedef alan, kullanıcıların sosyal hayata katılabileceği, bir arada olabileceği, hobilerini gerçekleştirebileceği ve deneyimlerini farklı kuşaklarla paylaşabileceği bir sosyal merkezdir. Dolayısıyla bu merkezin açık ve kapalı alanlarıyla birlikte kullanıcı ihtiyaçlarına cevap veren, sürdürülebilir, günlük hayatın nabzına uygun ve erişilebilir olması gerekmektedir.

Tasarım alanı çevresinde, iç avlulu bitişik nizam yapılaşmalar bulunmaktadır. Bu yapılaşma kuzey yönünde oldukça yoğun ve sık bir yapı silueti oluşturmaktadır. Çevre siluetindeki yapıların kat yüksekliklerinde kademelenme hareketleri görülmektedir. Kuzeydeki bu yoğun yapılaşmaya benzer biçimde, güneyde Kurbağalı Caddesi üzerindeki Karikatür Evi, Kadıköy Belediye binası gibi kamusal yapılar ve onlarla ilişkili ticari işlevli yapılar da bulunmaktadır.

Proje alanı çevresindeki yeşil doku, yapılaşmanın içinde sıkışmış ve kamusal alan dışında kalan pasif yeşil alanlar olarak göze çarpmaktadır. Kamusal alanların geliştirilmesi yaklaşımıyla tasarımda kullanılan sosyal yeşil alanlar ve perma-kültür alanları ile yeşil dokunun aktive edilmesi hedeflenmiştir.

Özellikle büyük kentlerin bir sorunu haline gelen betonlaşma, kişi başına düşen yeşil alan kullanım alanlarının azalması ve üretim anlayışının giderek kaybolması perma-kültür yaklaşımının önemini artırmaktadır. Dolayısıyla, çalışmada hem çevre düzenlemelerinde hem de Yaş alanlar merkezi ve konaklama birimlerinin kat düzenlemelerinde kullanıcılar için perma kültür uygulama alanları tanımlanmış, üretim ve yeşil alan kullanımının arttırılmasının yanında, perma-kültürün rehabilite edici etkisinden de faydalanılmak istenmiştir.