4. Mansiyon, Beylikdüzü Belediyesi Cemevi ve Kültür Merkezi Yarışması

"Kandilde balkıyan dostun nurudur
Akıl ermez ona Hakk'ın sırrıdır." *

1 / DÜZEN ve BAŞKALDIRI

Yapı grubu, temelde imar düzeninin geometrik yönelimiyle çelişki içindedir. İçine oturduğu sınırların geometrisinden bağımsız olarak kendisine yalnızca yerküreyi ve onun temel yönlerini referans alır. Temel kurguyu oluşturan ve alanın içinde dik olarak birbirini kesen iki ana bağlantı aksı, alanı parçalara ayırır. Çelişen bu geometriler aynı zamanda yeni potansiyeller barındırır. Farklı işlevler içeren yapı birimleri, fiziksel olarak parçalanan alanı kavrayarak mekânsal olarak yeniden bir araya getirecektir.

Çelişkileriyle, düzene başkaldırılarıyla, mikro stratejileriyle, algısal bölünmeleri ve yeniden hemhal olma beklentileriyle hikâye, bugün Alevilerin toplum içinde tipik varoluş mücadelelerinin mekânsal bir yansımasıdır.

2 / MEKÂN KURGUSU

Kurgulanan iki bağlantıdan biri ana yaklaşımı karşılayıp kuzey / güney yönündeki kot ilişkilerini düzenlerken, diğeri doğu / batı yönünde kompleksin komşu spor ve dinlence alanlarıyla olan bağını kurar. İki bağlantı orta avluda kesişirler ve yapının temel işlevlerine erişim sağlarlar. Kurgu, alanı plan düzleminde mekânsal olarak parçaladığı gibi, kesit düzleminde de doğal eğimin avantajla işlevsel olarak böler. Orta avlu etrafında daha yüksek frekanslı kullanımlar, üst avlu etrafında daha seyrek kullanımlı işlevler yer bulurlar. Bodrum kat seviyesinde bulunan çok amaçlı salon ise kullanıcıyı kendisine bir açık hava etkinlik amfisi sayesinde çeker. Amfi, önündeki park ile doğrudan ilişki içindeki kritik konumda bulunan odak alan ile birlikte kompleks için yaşamsal bir katalizördür. Kurban kesim alanı, cenaze birimleri gibi işlevler ise yapı grubunun dış çeperlerinde konumlanırlar.

3 / YAKIN ÇEVRE İLİŞKİLERİ

Yapının ve yakın çevresindeki kamusal işlevlerin ihtiyaç duyacağı otopark alanı imar planında spor alanları olarak ayrılmış bölümde düzenlenen kısmen yarı açık, kısmen açık (yeşil zeminli) otopark ile sağlanır. Yarı açık otopark alanına ait platformun üst kotu, yayalaştırılmış sokakla da bütünleşerek yapının cenaze işlevleri ile ilgili geniş katılımlı toplantılarına imkân verir. Buna karşılık açık spor alanlarının bir kısmı park içinde konumlanır. Açık spor alanlarıyla birlikte mahalli ölçekte projelendirilen kapalı spor salonu, yapı grubunun işleve dayalı sembolik tektoniği ile yarışmaması adına kot avantajı da kullanılarak kısmi olarak zemin altına yerleşir.

4 / KENTSEL TAVIR

Yapı grubu üzerinde bulunduğu kent parçasına kendi mekân kurgusunu dayatıp, yakın çevresini de kapsamlı bir fiziksel dönüşüme hazırlarken, bir yandan da olabildiğince geçirgen ve kullanıcıya karşı davetkâr bir tavırdadır. Genel mimari ifadesi brüt geometrik formlar, dokular ve kütlesel ilişkilenme biçimlerine dayansa da bu algı, temel işlev birimi olan ibadet mekânının anıtsallığı, görünürlüğü ve şeffaflığı ile dengelenir.

5 / KAMUSAL GÖRÜNÜRLÜK

İbadet mekânının üzeri ateşten (nâr) bir kubbe (gök) ile örtülüdür. Prizmatik formuyla (4 kapı), 12 katman (12 imam) halinde bir araya gelmiş 40 kirişin (40 makam) oluşturduğu yapısal örgü, cem sırasında meydanın aydınlığını (nur) yarı şeffaf dış kabuğu (profilit cam) sayesinde kent mekânına yansıtır. Bu sayede cem, kent mekânında sembolik bir kamusal görünürlüğe sahip olur.

* Seyit Feyzullah