Katılımcı, Merzifon Belediyesi İş ve Yaşam Merkezi Mimari Proje Yarışması

Ticari malın üreticiden tüketiciye varan serüveninde kimi zaman kervanlarla kıtalar veya ülkeler aşarak uzun mesafeli, kimi zaman köyden kente kısa mesafeli, kimi zaman da aynı yerde üretilip tüketiciye ulaştığı, mesafe almadığı yolculuklar söz konusudur. Farklı mesafelerdeki bu yolculuk, kentin ticari bölgesinde sonlanarak tüketiciye ulaşmakta veya bir kentten diğer bir kente devam ederek ilerlemektedir. Ticari malın bu serüveninde konakladığı, mola verdiği veya sona ulaştığı mekanlar çeşitlenmekte; bunlar yol güzergâhları üzerinde kervansaraylar, kentlerde ise hanlar, bedestenler, arastalar ve çarşılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Çarşı denildiğinde, kent içinde alışverişin yapıldığı, her dönem canlı ve göz alıcı mekanlar akla gelmektedir.

Yarışmacılardan Merzifon’un merkezinde bulunan yıkılacak han binasının yerine kent yaşamına katkıda bulunacak, eski-yeni ticaret işlevlerini içeren her daim canlı gece kullanımına uygun bir yapı tasarlanması beklenmektedir.

Verilen arazi konumu itibariyle meydana yakınlığıyla ve çarşının içinde bulunması ile potansiyelini çevresinden alan bir arazidir. Eski kullanımı ile kullanıcının belleğinde han yapısı olarak kalması muhtemel sonuçtur.

Bu verilerden yola çıkarak bizim için önemli bir girdi olan han yapısının işlevi ve mimari yapısı projenin ana fikrini oluşturmaktadır. Han yapısı incelendiğinde bir iç avlu ve o avluya bakan birimler görülmektedir. Bu birimleri birbirine bağlayan birçok yerden sirkülasyon hatları bulunmaktadır. Kütlenin iskeletini oluştururken hem fiziksel hem de sosyal sirkülasyonu olan bir yapı öngörülmüştür. Sosyal sirkülasyonu sağlayan ticari ve eğitim birimleri kullanıcının kolay erişebileceği katlarda, daha özel kullanımı olan ofis birimleri ise üst katlarda konumlandırılarak fonksiyonel bir ayrışma sağlanmıştır.

Gece kullanımın önemli olması ve bizim de bölgenin gelişimine katkıda bulunacağına inandığımız gece kullanımı ele alınırken erişim, güvenlik gibi problemleri göz önünde bulundurarak eksi kotta bir yaşam ön görülmüştür. Böylece gece kullanımında sirkülasyonu sağlayan zemin, birinci kat ve eksi kottaki avlu yaşantısı erişim ve güvenlik problemlerinin minimumda sağlanabileceği plazalar olarak projede tasarlanmıştır.

Meydandan gelen sirkülasyon hattının Sepetçi Sokak ile kesiştiği noktada bulunan araziye yaklaşım 3 noktadan belirlendi. Caddeden yaklaşım, meydandan yaklaşım ve Karaoğlu sokaktan yaklaşım. Ana yaklaşım olarak cadde cephesinin belirlendiği kütlenin boşluklu yapısı ve bizi karşılayan ana sirkülasyon kütlesinin masif yapısı kullanıcıyı kütleye davet etmeye yönelik tasarlandı.

Üst ölçekten bakıldığında kamusallığın maksimumda kullanımı için Karaoğlu Sokak trafiğe kapatıldı. M. Aksoy Sokak’ta yeni bir düzenleme getirilerek yolun yarısı tek yönlü yavaşlatılmış yol olarak araç trafiğine açıldı, diğer yarısı ise trafiğe kapatılarak güvenli bir çeper sağlandı.

Halihazırda yoğun kullanımı olan hal sokağa bakan cephede programda verilen geleneksel ticari birimler zemin katta konumlandırılarak eski ticaretin tekrardan yaşatılması amaçlandı. Meydandan yaklaşımda kütleye zemin kottan direk erişim sağlanarak ve kendi küçük meydanı oluşturularak davetkar bir ikincil giriş amaçlandı. Bu meydan, eksi kotta konumlandırılan yaşam boyu eğitim merkezi, sergi alanı ve çok amaçlı salona bağlantı sağlayan ve kamusal kullanıma olanak sağlayan amfi ile desteklendi. Bu amfi gece ve gündüz kullanımları farklı olan sergi alanına hizmet etmesi için tasarlanmıştır. Zemin kottaki ticari birimlerin yanları da boşaltılarak zemin kot-eksi kot görsel temasının sağlanması amaçlanmıştır. Meydandan yaklaşımda kütle algısı olarak insan ölçeği göz önünde bulundurularak üst kottaki ticari birimleri bağlayan plaza teraslandırılarak kamusal entegrasyon sağlanmıştır. Aynı zamanda boşluklu yapısı ile insan gözünden algısı düşünülmüştür. Aynı kütlede bulunan eski ticari birimler, yeni ticari birimler ve yaşam boyu eğitim merkezleri kütlesel olarak devam sağlarken fonksiyonel olarak üretim mantığı göz önünde bulundurularak hammadde, eğitim, işlenme ve ürün sistemi sıralamasına uyularak tasarlanmıştır. En alt kotta hammadde ve eğitim, zemin kotta işleme(zanaat), üst kotta ise ürün(ticari) birimler yer almaktadır.

Zanaat 1, Zanaat 2, Zanaat 3 ve Zanaat 4 olarak ayrılan geleneksel ticari birimler eskiyi yaşatma fikri ile programlandırılmıştır. Bu mekanlar için önerilen ticaret fonksiyonları; yorgancı, terzi, manifaturacı, kunduracı, peynirci, geleneksel tatlıcı, yöresel yemekçi, saatçi, kuyumcu, berberdir.

Hal sokağa bakan eski ticari birimlerin bulunduğu kütlelerde tuğla malzemesi önerilerek geleneksel dokuya uyum sağlanmıştır. Ayrıca doğu cephesine konumlanan bu kütleler, tuğla malzemesinin ısı yalıtım özelliğinden yararlanarak enerji tasarrufu sağlamaktadırlar.

Ofis birimlerinin yarı kamusal kimliği göz önünde bulundurularak erişimi kontrollü bir ana sirkülasyon ile sağlanmıştır. Konumu itibariyle M. Aksoy Sokak tarafında olması ile hacimsel olarak büyük olan ofis kütlesi hal sokak tarafından gelen insanlar için insan ölçeği algısında algılanacak ve sepetçi sokaktan gelen araçlar için de etkileyici bir karşılama olacaktır. Batı ışığı alan ofis yapısının cephesinde iklimlendirme ve güneş kontrolü için perfore delikli cephe malzemesi önerilmiştir.

Kütle hem mimari yapısı hem önerilen malzemeleri ve hem de yaşantısı ile düşünülerek kamusal ve özel kullanıcının maksimum kullanımı ve kullanıcıda aidiyet hissi oluşturulması fikirleri ile hal sokak ve o bölgeye yeni bir kamusal anlayış getirilmesi yönünde tasarlanmıştır.