Other Works
Similiar Projects

Mardin Artuklu Üniversitesi Lojmanları

Mardin yapılarında tasarımı yönlendiren en önemli etken iklim. Mezopotamya geleneği ve İslam kültürünün etkisi ile gelişen serin avlulu içe dönük ev tipleri bulunmakta. Kentsel dokunun oluşumunda topoğrafya da önemli bir girdi.

 Sıcak, kuru iklim nedeni ile kent, ova yerine yamaca yerleşmiş.

• Kentin gelişimi kuzey-güney doğrultusunda sınırlı olup doğu-batı yönünde gelişme göstermiştir. (Kot farkı 50 -150 metre)

• Bu topoğrafya mimariyi belirleyen temel verilerden biri olmuştur.

• Yatayda yayılma yerine kotu kullanacak ev boyutları arttırılmış, kat ilaveleriyle ihtiyaca çözüm bulunmuştur.

• Yapıların kat sayıları teraslamalarla arttırılmıştır.

• Evler, inşa edilirken kendiliğinden var olan koşullar göz ardı edilmemiş tasarıma katılmıştır. (Magaralar ve olan toprak kullanılmıştır )

• Evler, birbirinin manzarasını kapatmayacak şekilde araziye yerleştirilmişlerdir.

• Organik bir dokuda oluşan şehir, bazen parseller arası sokakların üstünü kapatacak şekilde kabaltıları da barındırır.

• Eğimin ve derinliğin yeterli olması durumunda giriş katın üstüne gelen diğer katların bir kısmı toprak zemine oturarak kademelendirilmiştir.

(Alioğlu, 1988)

• Kat adedi parselin başlangıç ve bitim noktaları arasındaki kot farkına göre değişiklik gösterir.Giriş katı arazinin güneyinde alt kotta,son katı ise arazinin kuzeyindeki üst kota denk gelir.Bir evin kat adedini sokaktan algılamak güçtür.

• Kat yükseklikleri,ailelerin maddi durumuna,ya da içerisinde barındırdığı işleve göre değişiklik gösterebilir.(depo,ahır vs. gibi işlevlerde daha yüksek,basit servis mekanlarında daha düşüktür)

• Kat yüksekliğinin sayısal ifadesi kullanılan yapı malzemesi olan taşın yüksekliğini birim kabul edilerek ortaya çıkarılabilir.Giriş katlarda 13-14 adet kullanılan taş,üst katlarda 17-26 adete kadar yükselir.Birimi oluşturan taşın yüksekliğinin ortalama 0,22 metre olduğu göz önüne alınırsa 3 ila 5,5 metre arası bir kat yüksekliğinden söz edilebilir.(Alioğlu, 1988)

Tasarımı etkileyen başlıca iki yarı açık mekan, eyvan ve revaktır. Üstü ve üç tarafı kapalı olan eyvan, kapalı birimler arasında bir dağılım mekanı ve gölgelli, serin bir dinlenme yeridir. Yaygın olarak üç tarafı ve üstü kapalı olan revak ise iki veya üç şeklin tekrarı şeklinde kullanılır. Avluda güneşten korunacak, serin ve gölgeli bir alan yaratır. Açık kapalı mekan arasında kademeli bir geçiş sağlar. (Özbek, 2004)

REVAK

Üç tarafı ve üstü kapalı, önü bir veya birden fazla sütun ile iki veya daha fazla açıklığa bölünmüş revaklara Mardin evlerinde oldukça sık rastlanır. Özellikle giriş katlarında, yapılanma alanının izin verdiğince çok sayıda modülü içeren revak yapılmıştır. Günlük, mevsimlik işlerin yoğunluk kazandığı bu katlardaki, revaklar serin ve gölgeli alanlar yaratmıştır. Giriş katındaki revakın önemli yönlendiricisi parselin boyutudur. Kapalı mekanlar ve avludan arta kalan alan uygunsa, mutlaka revak yapımına gidilmiştir. Bu kattaki örnekleri, tipoloji çıkarmaya imkan vermeyecek çeşitliliktedir.

Revak diğer katlardaki kullanımlarında belli karakteristik özellikler sunmaktadır. Revak, üst katlarda sırtını kuzeye dayamış, güneye cephelenen, bazen planlamasında eyvan da olan bir yapı kitlesinin önüne iki ya da üç açıklıklı olarak yapılmıştır. Enine gelişmiş bir şema sunan bu yarı açık mekanın iki yanındaki sağır duvarlar, cepheye doğru hafifçe dönerek birer kanat oluştururlar. Bazen bu kanatların yerini, güneye doğru uzanan dikdörtgen yaşama birimleri almıştır. Revak da eyvan gibi kısmen planlamadaki modüle bağlı olarak boyutlandırılmıştır. Buna göre, revak ön açıklığını, tasarımdaki egemen birim modül belirlemiştir. Derinliği ise, geçerli modülden daha az yapılmıştır. (Alioğlu, 1988)

EYVAN

Eyvan, geleneksel Mardin evi planında etkin kullanımı olan bir yarı açık mekandır. Üç tarafı ve üstü kapalı, önü açık olan eyvaın değişik amaçlı ve biçimli kullanımları söz konusudur.

Dağılım mekanı işlevine sahip olmasının yanında eyvan, yaz mevsimi için gölgeli, serin bir dinlenme yeridir. Uzun süren yaz aylarında güneşin çeşitli açılarına karşı önlem alma zorunluluğu, eyvanın iklimsel kaygılar ile yönlendirilmesini gerektirmiştir. Güneye ve doğuya bakan eyvanlar akşam güneşine karşı iklimi uygun mekanlar oluşturmuştur. Akşam güneşinin etkisi altındaki batı cephesinde ise eyvanın -bir dağılım ya da giriş mekanı dışında- yapımına daha az önem verilmiştir. (Alioğlu, 1988)

Açık mekan larak üst katlarda, giriş katındaki avlunun yerini teras (havş) alır. Üst kattaki yapının, bir alt katın yapı alanı sınırından geri çekilerek inşa edilmesi ile elde edilen TERAS, belli sayıda modül içeren kapalı ve yarı açık mekanların üzerinde yer alarak aynı düzenden doğal olarak etkilenmiştir. Teras ve en üst katın damı (istoh) , mevsimlik yiyeceklerin hazırlandığı ve yaz geceleri yatmak için kullanılan alanlardır.

Mardin evindeki yaşama birimleri temel bazı şemalara sahiptir. İçerdikleri biçimlere bağlı olarak bu birimler, 'kare yaşama birimi' , 'dikdörtgen yaşama birimi' , 'L yaşama birimi' , ve 'ters T yaşama birimi' olarak adlandırılabilir. Yaşama birimi bazen bir kapı ile 'işlik' olarak nitelendirilebilcek ek mekanlara açılır. İşlikler kışın soğukta, yazın sıcakta tersine bir iklim sunarak günlük işlerin yapılmasını kolaylaştıran hacimlerdir. Özellikle, yazın serin olmaları nedeniyle oturmak için de tercih edilmiştir. Ayrıca büyük olmaları, işliklerin kiler olarak kullanımı da sağlamıştır. İşlik, işevinden ötürü bir hizmet mekanı ise de dışarıyla ilişkisi yaşama birimine bağlı gerçekleştiğinde, bu mekanlarla bütünleşmiş bir tasarım oluşturmuştur. Modüler bir sistemin varlığından söz etmeye izin veren evlerin planlamasında, işlikli ya da işliksiz kare, dikdörtgen, ters T tipteki yaşama birimleri değişik sayıda modül içererek yer almışardır.

Eyvan, bazen 'iki kapalı mekan arasında bir açık mekan' ilkesine uygun olarak planlamada yer almıştır. Bazen de sırtını kuzeye dayamış güneye cepheli mevcut yapı blokuna ek yapılmak istendiğinde kullanılan bir ara mekan olmuştur. Bu durumda mevcut yapıya, doğu ya da batı ucundan güneye uzanan bir başka yaşama bitimi eklenirken, geçiş mekanı olarak da eyvan yapılmıştır. Bu uygulama da doğal olarak '' iki kapalı mekan arasında bir açık mekan'' ilkesine uygunluk göstermektedir. Burada eyvanın işlevi, bir anlamda odalara dağılımı sağlamaktır. Bu tip eyvanın yaşama birimleri ile çeşitli biçimlerde bir araya gelerek tasarımı belirlediği görülür. Eyvanın, genelllikle kare ve dikdörtgen yaşama birimleri ile birlikteliği söz konusudur.

Eyvan, güneye cepheli Mardin evi planında doğu, batı daha çok da güney yönüne bakacak biçimde konumlandırılmıştır. Boyutları, aralarında yer aldığı yaşama birimlerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Özellikle dikdörtgen yaşama birimi bir, iki, üç modül olabilen uzun kenarı zaman zaman eyvan derinliğini yönlendirmiştir.

Bu nedenle kuzey-güney doğrultusunda eyvan iki, nadiren üç modül derinliğe ulaşabilmiştir. Ancak, komşu parsellerden ötürü, yapılanma alanının kısıtlı olduğu doğu ve batı doğrultusunda bu derinlik bir modülle sınırlıdır. Eyvan derinliği planlamadaki birim modüle bağlılık gösterirken, eyvan açıklığı buna uymamış, tasarımdaki egemenlerden daha az ölçüye sahip olmuştur.

Details
Project Location: Mardin
Project Type: Housing Complex
Employer: Mardin Artuklu Üniversitesi
Consultant: Cengiz Giritlioğlu, Orhan Hacıhasanoğlu, Gülen Çağdaş, Feridun Çılı, Nur Esin, Mehmet Ocakçı, Belkıs Uluoğlu, Yegan Kahya, Sinan Mert Şener, Leyla Tanacan, Hakan Yaman, Nurgün Tamer Beyazit, Hakan Tong, Hülya Turgut
Structural Project: Dabanlıoğlu Mühendislik
Mechanical Project: Küp Mühendislik
Electrical Project: Küp Mühendislik
Project Start Date: 2009
Project End Date: 2011
Building Plot Area: 12.000 m2
Total Construction Area: 12.000 m2

Pin It
Architectural Offices
Architects

Murat Şahin

İbrahim Çelepöven

Yüksel Demir

Mehmet Çalık