Mavras Zeytinyağı Fabrikası

Tasarımcıları, projeyi anlatıyor:

Projenin başlangıç sebebi

Nesilden nesile gelen bir tat olan Mavras Zeytinyağı; ilk zeytinyağı fabrikası yerleşim imar alanında kaldığından faaliyeti imkansız hale gelmiştir. Bu durum 2017 yılında yeni projeye başlamamıza sebep olmuştur.

Proje Kurum Görüşleri, İmar ve Uygulama

Alan seçimi zeytinyağı fabrikalarında aslında yapı yapım izin belgeleri için en zor kısımdır. Bu aşamada gerekecek tüm kurum görüşlerini evvelden araştırmak, size verilecek kurum görüşleri arazinin yüzdelik imarını belirleyecektir. Mavras’ta iki yer alınmış fakat birinde yol görüşü elvermediği için ikinci yer uygun görülmüştür. Zeytincilik Kanunu’nda her ne kadar %10 imar verilir denilse de kurumlar arası ibare uyumsuzluğu sebebiyle imar geçersiz kalabilir, ki Mavras bunun bir mağduru olmuştur. Mavras arazisi, %5’ini yapılaşma için kullanma hakkına sahip olan, vasfı dikili tarım arazisidir. Tabii ki bir üretim tesisinde %5’lik kısım saatte 3.500 ton sıkma kapasiteli bir makine için yetersiz bir alandır. Ayrıca yol şube müdürlüğünün kurum görüşü gereğince 25 metre yola terk yapılmıştır. Bu durum dolayısı ile yol hudut sınırına en uzak 17 metrelik kot farkı bulunan ve ancak 25 metre çekmeyi bu şekilde sağlanabilmiş arazi, komşudan da yapılan 5 metre çekme ile birlikte 180 metrekarelik yapı dikdörtgen form olarak araziye yerleştirilmiştir. Harita mühendisleri tarafından mimara verilen yol kot tutanağı yerleşim planı ile yapı plan kotları oluşturulmuş 11,60 metrede 0.00 kotuna tesviye edilmesi gerektiği bilgisi verilmiştir.

Avlu, zeytinyağı üretim tesislerindeki en önemli alanlardan biridir. Evvelki sistemlerde küme halinde keten çuvallar yer alırken şimdi ise yağın nefaseti ve sağlık için zeytin kasaları alanı doldurmaktadır. Bu yüzden tanker, forklift, traktör gibi iş makinelerinin rahat girip çıkmalarını sağlayacak, alanda tur atabilecekleri geniş tesviye edilmiş saha betonu ile, pürüzlü bir avluya ihtiyaç duyulmaktadır. Sıfır kotu bizi bu alana doğru yol almak için yönlendirmektedir. 17 metre kotlu arazide tesviye sonrası 1.500 metrekarelik alan oluşmuştur. Sonuç olarak 3500 metrekarelik Mavras arazisi üzerinde %5 imar ile 180 metrekarelik dikdörtgen formlu yapı yerleştirilmiştir. Bu yapının içerisinde üretim makineleri, depo krom tankları bulunmaktadır. Ayrıca mevcut yapıya ek olarak veranda ve diğer mekanlar dahil 170 metrekarelik alan yapılmıştır.

Proje Yapı Özellikleri

Yapıda 1,5 metre derinliğinde temel atılmış ve radye temel uygulanmıştır. Taşıyıcı sistem çelik konstrüksiyondur. Çatı 20 cm taş yün yalıtımlı kenet çatıdır. Kotlu bir arazi olduğu için komşu ve yol hudutlarında 2.000 m2 betonarme istinat duvarı üzerine 2000 m2 taş duvar uygulanarak doğa ve bölgeye uyumlu olarak yapılmıştır.

Projenin Mimari Özellikleri

Yapıda zeytinyağı fabrikalarındaki geleneksel mimariye uygun olarak ana malzemesi taşıyıcı yığma ateş tuğlası kullanılmıştır. Ateş tuğlası ve gaz betonu duvar malzemelerini oluşturmuştur. Endüstriyel mimari ile birlikte gelenekselliği sürdürmek amacıyla çelik konstrüksiyon taşıyıcı sistemi kullanılmıştır. Zeytinyağı her zaman serin ve mahzen gibi mekanları seven bir gıda olduğu için yapıda 30 cm duvar derinliği vardır. Taşıyıcı sistemin statik gerekleri ile kolonlardan almış olduğu derinlik duvar kalınlıklarını belirlemiş ve iç mekanları yeterli ısıda tutabilecek şekilde yalıtım sağlanmıştır.

Yapının zemin katında tamamını kaplayan makineler vardır. Depolama için yapının dikey yarısı asma kat şeklinde birinci kat oluşturulmuştur. Asma kat sayesinde krom tanklarla depolama alanı elde edilmiştir. Asma katta uygulanan depolamanın bir faydası ise enerji tasarrufu olmuştur. Üst kattan birçok tankere basım yer çekimi ile hiç enerji harcamadan, musluk açılması aktarımı ile sağlanmaktadır. Mekanın asma tavan uygulanmamış diğer alanında, 6 metrelik çatı eğimine kadar uzanan 13 tonluk tanklar yerleştirilmiş, böylelikle üretim tesisinin 180 metrekaresinin tümü dolu dolu kullanılmıştır.

Veranda yapılmasının sebebi ise zeytin alım havuzunun iklimsel koşullardan (Ege Bölgesi yağış, yön problemi vs.) etkilenmesini engellemek için uygulanmıştır. Zeytinyağı üretim alanında hijyenin birincil öncelik olması sebebiyle üretim alanı girişi yasak bir yerdir. Bu yüzden, makinelerin hem göz hem de bilgisayarla kontrolü için asma ofis katı tasarlanmıştır. Mutfak, tuvalet, işçi odası, kazan dairesi hacimleri ise arka cephede tek katlı ek bir yapı ile çözülmüştür.