Katılımcı (DNA Mimarlık Nail Atasoy), Antalya Kepez Dokuma Alanı Fikir Projesi Yarışması
16132 rumuzlu ekibin proje raporu:ALAN TANIMI
Yarışma alanı geçmişi; Tarımsal faaliyetlere dayalı kentsel ekonomi 1970 yıllara kadar kamu destekli sanayileşme süreci ile desteklenmiş ve yarışma bölgesinin yakın çevresi yani Fabrika Mahallesi'nin oluşumu bu süreçte gerçekleşmiştir.
Ancak 1980 sonrası turizmin ulusal ölçekte milli gelire önemli bir kaynak oluşturabilecek bir sektör olarak kabul edilmesi ile bölgesel ölçekte yapılan turizm yatırımları sonucunda kentte sektörel dönüşüm yaşanmış ve hizmetler sektörü ön plana çıkmıştır.
1980 sonrası turizm sektörüne yapılan yatırımlar sonrasında yaşanan hızlı göç ve hızlı kentleşme kentsel alan içerisindeki sanayi alanlarının kentsel alan dışına taşınarak, kentsel alan kullanımlarına dönüşümünü zorunlu hale getirmiştir.
Günümüze gelindiği yarışma alanı; Ulusal ölçekte üniversite, bölgesel ölçekte Kamu kurum ve bölge müdürlükleri, kentsel ölçekte merkezi, sosyal, kültürel ve ticari işlevlerin etki alanı içerisinde kalmaktadır.
Yine bu bölgesel işlevliliği destekleyen çevresel ulaşım bağlantı ve türlerinin de bu bölgede güçlendiği görülmektedir.
Yarışma alanı çevresinde oluşan yapılaşma, alanın algılanmasını engellemekle birlikle Dokuma Fabrika Alanın Kent Parkı olarak yeniden düzenlenmesi, bu alanın kamusal kullanıma açılması, alanın Doğu yönünden kentliler tarafından algılanmasının önünü açmıştır.
Yarışma alanının yakın çevresi; Doğuda Dokuma Park Alanı kent belleğine katkı koyan kültür-sanat temalı kent parkı niteliğindedir.
Güney-Doğu bölgesinde ticari işlevler (AVM ), Güneyinde konut alanları eğitim ve sosyo-kültürel tesis alanları, Batısında ticari işlevler, Kuzey'inde konut (lojman) , eğitim alanı ve pil fabrikası alanı bulunmaktadır.
Mevcut plan kararları dikkate alındığında yarışma alanı Güney, Kuzey ve Doğu'dan çevreleyen 30 metrelik taşıt yolu, çevresel işlevlerle arasında yapay bir eşik niteliğindedir.
TASARIM YAKLAŞIMI
Makro – Mikro ölçekte tasarım yaklaşımı; Turizm Kenti Antalya da, turizm sektöründe yaşanan ekonomik dönüşüm; 'herşey dahil' sistemi ziyaretçi profilini değiştirmekle birlikte kentsel alan içerisindeki kültürel turizm işlevinin de ikinci plana atılmasına neden olmuştur.
Bu bağlamda bakıldığında yarışma alanı; Kültür sanat temalı Dokuma Park Alanının devamı niteliğinde çevresel işlevlerle uyumlu, güçlü ulaşım bağlantıları ile destekli, kentli kullanımına açık, kent ekonomisine katkı sağlayacak, Kültür turizm noktası olarak fırsat niteliğindedir.
Eğlence ve Kültürel Kent Parkı Ana Temalı, içerisinde alanın geçmişten gelen üretim kimliğini günümüz koşullarına yorumlayan, teknolojik gelişimi destekleyen, bilim ve interaktif eğitim alanlarını da kapsayan; Temalı Park Alanı olarak Tasarlanması ve kentte kazandırılması düşünülmüştür.
Söz konusu ''Temalı Park'' Tasarım yaklaşımı makro ölçekte, kentsel alan içerisinde yeni bir kamusal alan ve kültürel turizm alanı oluştururken, mikro ölçekte de çevresel işlevleri birbirine bağlayan, mevcut çevresel işlevlerden de beslenebilen bir kent parkı kimliğine de bürünmüştür.
Çevre ve kentsel alan ilişkilerinin güçlendirilmesi için; yarışma alanı sınırı dışında, Batı'sında yer alan belediye hizmet alanı ve balık pazarı alanına da tasarımda müdahale edilmiştir. Bu alanlardan balık pazarı alanı yarışma alanı içerisinde oluşturulacak gastronomi bölgelerine aktarılabileceği düşünülmüştür. Belediye hizmet alanı ise getirilen fonksiyonun yaratacağı trafik yoğunluğunun Dumlupınar Bulvarı bağlantısı ile tur otobüs - minübüs ve özel ulaşımın alan dışında depolanmasını amaçlamak için otopark alanı olarak düşünülmüştür. Dokuma Park Alanı ile arasında kalan 30 metrelik taşıt yolu işlevsel devamlığın sağlanması için tamamen kaldırılmış ve yayalaştırılmıştır.
Yine alan içindeki trafik akışı alana Doğu'dan bağlanan taşıt yolları kademelenmesi baz alınarak yeniden düzenlenmiş alanın Kuzey ve Güney cephelerinde açık otopark alanları oluşturulmuştur.
Trafik akış şeması oluşturulurken; alanın Güney'inde, Doğu-Batı aksı tek yön, Batı'sında; Güney- Kuzey aksı tek yön , Kuzey'inde; Batı-Doğu aksı tek yön akış yönleri oluşturularak Namık Kemal Bulvarı taşıt Bağlantısı sağlanmıştır.
Yine Batı da Dumlupınar Bulvarı Batı'sında yer alan üniversite etki alanında kalan Kültür Mahallesi'nin bölgesel bağlantısı Batı'dan yaya ağırlıklı üst geçit önerisi ile çözümlenmiştir.
Tasarım alanı giriş noktaları oluşturulurken; Doğu'dan; Tramvay durağı ve Dokuma Park içerisinden yaya akışı karşılayan Doğu girişi. Güneyden; yerel kimliği vurgulayan çok amaçlı sergi ve satış ünitelerinin yer aldığı, komşu eğitim ve sosyo-kültürel tesis alanlar ile konut alanlarından yaya girişinin sağlanacağı Güney girişi. Batı'dan; ticari alanların yer aldığı ve Kültür mahallesinden girişe olanak sağlayan yaya üst geçitinin bulunduğu Batı girişi olarak tasarlanmıştır.
TASARIM KONSEPTİ
‘’Kentsel mekanın kimliği kentlinin kent mekanıyla etkileşimi ile şekillenir. Planlama ve tasarım disiplinlerinin kentleri fiziksel olarak şekillendirdiği günümüzde kentlinin mekanla etkileşimi kentsel planlama ve kentsel tasarım kararlarından doğrudan etkilenir.
İnsan mekan ilişkisi, mekanın kentli tarafından algılanması, benimsenmesi ve kolektif bellekte yerini alarak bir kentsel kimlik öğesine dönüşmesi açısından birincil önemdedir. Çünkü tarihsel süreklilik içerisinde kentlerin tarihi değerlerinin korunması ve yenileri yapılırken eskiyle uyum içinde olan yapılar, kentsel mekanlar oluşturulması bu farkındalığa bağlıdır.
Kısacası, kent kimliği kenti oluşturan fiziksel, sosyal ve doğal yapıların sürekliliğiyle geleceğe taşınır.’’2
‘’Açık ve yeşil alanlar; insanların bir araya gelerek eğlenmesine, dinlenmesine olanak sağlayan, sosyal ilişkilerin kurulması, sürdürülmesi ve toplumsal ilişkilerin geliştirilmesinde büyük öneme sahip alanlardır. Aynı zamanda, doğadan kopmakta olan insanların, fiziksel ve psikolojik gereksinimlerine ve doğaya yakınlaşmalarına olanak sağlar. Tema parklarının ortaya çıkması farklı konu ve ölçeklerde gelişmesi, insanların sosyal yaşamlarındaki ve rekreasyona yönelik taleplerindeki değişikliklerin sonucudur.
Tema parkı, eğlence, macera, kültür, eğitim amaçlı tasarlanmış alanlarda organize edilen etkinliklerin, gösterilerin ve tesis edilen yapıların bir merkez ya da bir grup temanın etrafında planlanan parklardır.
Tema Parklarını içerdiği kullanımlar, amacı ve özelliklerine göre macera - eğlence temalı, bilim - kurgu temalı, doğa temalı, tarih - kültür temalı olarak sınıflandırmak olasıdır.’’1
Bu doğrultuda önerdiğimiz Konsept; eskinin ve yeninin izlerini bir arada ve aynı alanın topoğrafyası içerisinde, iki katmanlı olarak; eğlence ve kültür kent parkı işlevli olarak bir arada bulunduracak olan; YER ÜST + YER ALT Temasıdır.
Batıda toplumun tüketim ve eğlence kültürünün değişimi, internet aracılığıyla bilgi akışının hızlanması ve toplumsal ayaklanmaların yayılması ve küresel duruma gelmesi, birçok geleneksel toplum yapı ve güvenliğinin yıpranmasına, kaygı ve belirsizliğin artmasına neden olmaktadır. Eğlence ve kültür tüm bu olumsuzluklara karşı insanlık için panzehir görevi görmektedir ve gelecekte de olmaya devam edecektir.
Tema YER ÜST + YER ALT; bu panzehirin etki alanının artarak yayılmasına öncülük edecektir.
TASARIM ÇÖZÜMLEMESİ
Bir parşömenin kazınıp yeniden üzerine yazı yazılması ve eski yazının izlerinin parşömende az da olsa kalması gibi metaforik olarak ‘palimpsest’ benzetmesi bu alan için de yapılabilir.
Bu tez kapsamı genişletilerek, kazınmış olan parşömende eski yazıların izleri korunarak, boşluklarında yeni yazılar yazılabilir.
Bir diğer taraftan alanın içinde yer aldığı Kepez’in, halk ağzında; yüksek yer, yokuş başı, dağ, tepe, dağların oyuk- kuytu yerleri, mağara gibi anlamları vardır.
Bu veriler ışığında tasarım aynı alan üzerinde iki katmanlı işlev çözümüne izin verecek şekilde topografik katmanlaşma ile çözümlendi. Topografik katmanların yer altı oluşumunda ortaya çıkan oyuklar yeninin, topografyanın yer üstü katmanlarında oluşan düzlemler ise eskinin izlerine yerler tanımladı.
Eskinin izlerinin yer alacağı 'Kültürel Kent Parkı' Tema işlevleri yer üstünde, yeninin işlevlerini barındıracak olan 'Eğlence Tema Parkı' işlevleri ise yer altında çözümlendi.
Bu çözümleme yaklaşımı ile; aynı alan üzerinde iki katman işlevleri harmanlandı, eskinin izlerine ve önemine vurgu yapmak için adeta ters düz edilerek alan yeniden tanımlandı.