Kütüphane Troleybüs
İBB Miras tarafından tasarlanan Kütüphane Troleybüs, İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alıyor.Unutulmuş endüstri mirası yapılarını İstanbul’a kazandırmaya devam eden İBB Miras, Beyazıt’taki Troleybüs Kuvvet Merkezi’ni de kapsamlı bir restorasyon sürecinin ardından Kütüphane Troleybüs adıyla üniversite hayatının vazgeçilmez duraklarından biri haline getirdi.
İstanbul’un endüstri mirası alanlarından Beyazıt’taki Troleybüs binası, “Kütüphane Troleybüs” olarak şehre geri döndü. Kent içi ulaşım tarihinde önemli bir yer tutan ancak 1984 yılından itibaren âtıl bir durumda bekleyen 112 yıllık yapı, İBB Miras’ın kapsamlı restorasyon uygulamasının ardından kazandığı kütüphane işleviyle üniversite öğrencilerinin nabzını tutan bir buluşma durağına dönüştü!
Geçmişi 1910 yılına tarihlenen ve bir zamanlar elektrikli tramvayın “kuvvet merkezi” olarak kullanılan tarihi yapıda hayat bulan Kütüphane Troleybüs; düşünmeye, araştırmaya ve kendini gerçekleştirmeye alan açan yenilikçi yapısıyla öne çıkıyor. Haftanın 7 günü 12 saat boyunca kapılarını herkese açık tutan Kütüphane Troleybüs, başvuru kaynağı niteliği taşıyan binlerce kitaplık seçkisi, farklı ihtiyaçlara cevap veren kullanım alanları, atölyeleri ve kültür sanat etkinlikleriyle üniversite öğrencilerinin enerjisini, üniversite hayatının merkezi Beyazıt’tan şehre yansıtıyor.
Restorasyonda Harabe Estetiği Özenle Korundu
İstanbul’un eşsiz kültür mirası öğelerinden biri olan Troleybüs Kuvvet Merkezi, İBB’nin 2020 yılında Süleymaniye-Beyazıt bölgesinin ihtiyaç analizleri doğrultusunda verdiği “yeniden işlevlendirme” kararıyla restorasyona alındı.
İBB Miras’ın uyguladığı restorasyonda cephe süslemelerinin konservasyonu tamamlanarak yapının tarihi dokusunun geleceğe aktarılması sağlandı. Harabe estetiğinin özenle korunduğu çalışmalarda, özgün taşıyıcıları muhafaza ederek gerçekleştirilen yapısal müdahalelerle bina deprem riskine karşı güçlendirildi.
Tarihi alan, endüstri miras alanlarının evrensel düzeyde kabul görmüş koruma ilkelerini ve tekniklerini gözeterek uygulanan, İBB Miras’ın restorasyon anlayışını tümüyle yansıttığı sürecin ardından Kütüphane Troleybüs ile yeniden kent hayatının bir parçası kılındı.
Başucu Kaynağı Olacak 20 Bin Kitaplık Bir Seçki
Tarih, edebiyat, siyaset bilimi, felsefe, araştırma-inceleme, sanat, bilişim, teknoloji, bilim, kişisel gelişim, kültürel miras, mimarlık, tasarım ve süreli yayınlar gibi pek çok türü içeren 20 bin adetlik zengin seçkisiyle dikkat çeken merkezde, 150 kişi aynı anda hizmet alabiliyor.
Özellikle akademisyenleri, araştırmacıları ve üniversite öğrencilerini aynı çatı altında bir araya getiren kütüphane, üniversite kulüpleri için de bir buluşma noktası.
Ücretsiz üyelik sistemiyle herkesin erişebileceği Kütüphane Troleybüs’te; İBB Wi-Fi ağı üzerinden kullanıcılara kendi elektronik cihazlarından günlük 1 GB kotalı internet hizmeti sağlanması; sabit bilgisayarlardan seçili araştırma sitelerine erişim hakkı tanınması ve ücretsiz ikramlar da yine üyelerin yararlanabileceği hizmetlerden bazıları.
İstanbul’un Yaşayan Kamusal Mekânı
İBB’nin 2020-2024 Stratejik Planı’ndaki “Yaşayan İstanbul” teması içerisinde yer alan “sosyal yaşam olanaklarını geliştirerek yaşayan bir şehir oluşturmak” amacının bir ifadesi olan Kütüphane Troleybüs, gençler için kendilerini gerçekleştirmelerini sağlayacak bir öğrenme, buluşma ve güçlenme zeminine dönüştü. Hem endüstri mirası yaşanabilir kılan niteliği hem de üniversite hayatının nabzını tutan konumuyla İstanbul’un yaşayan kamusal mekânlarından biri olarak da fark yaratıyor.
Fatih, Sultangazi, Arnavutköy, Avcılar, Esenler, Güngören gibi bölgelerde hayata geçirdiği projelerle sosyal olanaklara erişimi olmayan mahalleleri yeni nesil kütüphanelerle buluşturan İBB, Kütüphane Troleybüs ile hayat boyu öğrenme kavramını misyon edinerek öncelikle üniversite öğrencileri için eğitim-araştırma faaliyetlerine erişimdeki bariyerleri kaldırmayı amaçladı.
Kent İçi Ulaşım Hafızası
Beyazıt İETT Troleybüs Kuvvet Merkezi’nin hikâyesi, 1910 yılında tarihi yapının inşasıyla başladı. 1912 yılındaki açılışa kadar atlı tramvaylar için ahır olarak kullanılan yapı, 1914’te İstanbul’un ilk elektrikli tramvayının Karaköy-Ortaköy hattında seferlere başlamasıyla, kent içi elektrikli tramvay ulaşımını artırmak adına kurulan tesislere paralel olarak zamanın ihtiyaçları doğrultusunda genişletilip elektrikli tramvaylar için güç istasyonu olarak kullanıldı. “Beyazıt Güç İstasyonu” olarak da anılan bina, elektrikli tramvayların kullanımdan kalkması üzerine 1961 yılında troleybüsler için “kuvvet merkezi” işlevi gördü. 1984’te ise troleybüslerin İstanbul trafiğinden çekilmesiyle âtıl duruma düşerek uzun yıllar unutulmaya terk edildi.